Melezleme Çalışmaları

Melezleme Çalışmaları

Saf yetiştirme ve seleksiyonla sağlanabilecek genetik ilerlemenin sınırlı olduğu görüşünün genel bir kabul olduğunun ortaya çıkması, Türkiye koyun ırklarının ıslahında melezleme çalışmalarının ağırlığını artırmıştır. Melezleme çalışmalarında, daha çok çevirme ve birleştirme (kombinasyon) melezlemesinden yararlanılarak yapağı, et-yapağı ve süt verim yönlü birçok yeni koyun tipleri oluşturulmuş ya da oluşturulmaya çalışılmaktadır 

(Düzgüneş ve Pekel, 1973; Pekel ve ark, 1973; Yalçın ve ark, 1977; Sönmez ve ark., 1975; Yalçın, 1979; Özder ve ark., 1996; Kaymakçı ve Taşkın, 1998, Kaymakçı ve ark, 2002; Kaymakçı ve ark., 2006; Akçapınar, 2000; TİGEM, 2008; BDUTAE, 2008; Tekin ve ark, 2000; Ceyhan ve ark, 2007; Özcan, 1975; Sönmez ve ark, 1975; Eliçin ve ark, 1989; Ertuğrul ve ark, 1989; Kaymakçı ve ark, 1999; Kaymakçı ve ark, 1999). 

Türkiye Ziraat Fakülteleri’nin Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü’ne bağlı işletmelerde birçok yeni koyun tipleri oluşturulmuştur. Bununla birlikte, özellikle 1980’li yıllardan sonra Türkiye’de egemen olan yeni-liberal ekonomi politikaları, kamunun koyun ıslahı çalışmalarını olumsuz etkilemiştir. Koyun tiplerinin oluşturulduğu kamu tarım işletmeleri, günümüzde özelleştirme ya da kiralama kapsamına alındığı için görevlerini yapamaz durumuna getirilmişlerdir. Örneğin İç Batı Anadolu eşiği için Denizli–Acıpayam Tarım İşletmesi’nde oluşturulan Acıpayam tipi Orta Anadolu’ya götürülmüştür. Tahirova ve Türkgeldi tipleri, İnanlı Tarım İşletmesi’nin özelleştirmeleri nedeniyle Karacabey Tarım İşletmesine aktarılmıştır. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’na bağlı Beydere– Manisa’da koyunculuk şubesinin kapatılması ve yaklaşık 3000 dekar arazinin özelleştirilmesiyle, burada elde edilen Sönmez tipi dağıtılmıştır. Koyun yetiştiricileri ekonomik açıdan olduğu kadar, damızlık açısından da tam sahipsiz konuma getirilmiştir Çevirme ve birleştirme melezlemesi ile yeni tiplerin elde edilmesi çalışmalarının yanında, kullanma melezlemesi yönünde yapılmış birçok çalışma da vardır (Gönül, 1974; Akçapınar, 1975; Anonim, 1996; Kaymakçı ve ark, 1996; Emsen ve ark, 2007).